Wat is tekenencefalitis?

Tekenencefalitis is een hersen(vlies)ontsteking die wordt veroorzaakt door het TBE-virus. Het virus wordt onder andere overgebracht door tekenbeten. Tot voor kort kwam het virus alleen in het buitenland voor, maar in het voorjaar van 2016 kwamen er aanwijzingen dat in Nederland reeën besmet zijn geweest met het virus en is het virus ook bij teken aangetoond in Nederland, op de Sallandse Heuvelrug en de Utrechtse Heuvelrug. Er zijn enkele patiënten die het virus in deze gebieden in Nederland hebben opgelopen.

De meeste mensen die besmet zijn geraakt met het virus worden niet ziek of krijgen milde klachten 7 tot 14 dagen na een tekenbeet. Bij de mensen die ziek worden, verloopt de ziekte meestal in twee fasen. In de eerste fase lijken de klachten erg op griep, zoals milde koorts, hoofdpijn en pijn in het hele lichaam: spieren en gewrichten, misselijk worden en overgeven, moe zijn. Deze fase duurt 2 tot 7 dagen. Hierna heeft een patiënt ongeveer een week geen klachten.

In de tweede fase kunnen de hersenen, hersenvliezen en ruggenmerg ontstoken raken. Dan kunnen de volgende klachten ontstaan door de hersen(vlies)ontsteking, waarvoor ziekenhuisopname noodzakelijk is: zware hoofdpijn, verminderd bewustzijn, slaperigheid, ander gedrag, geheugenverlies, verlammingen, vaak van de armen en de romp, niet goed tegen het licht kunnen, misselijkheid en duizeligheid.

Er zijn geen specifieke medicijnen tegen tekenencefalitis. Mensen met deze ernstige klachten overlijden heel zelden aan deze ziekte: ongeveer 1-2% van de patiënten met een hersen(vlies)ontsteking komt te overlijden. Een deel van deze patiënten houdt na de infectie nog neurologische restverschijnselen.

Hoe vaak komt het tekenencefalitis virus voor?

De kans op een infectie na een tekenbeet is in Nederland zeer klein, omdat er slechts zeer weinig teken besmet zijn met het TBE-virus. In gebieden waar het TBE-virus gevonden is, waren ongeveer 1 op 1500 teken besmet met dit virus. Dat is veel minder dan de borrelia-bacterie, die ongeveer in één op de vijf teken gevonden wordt. Deze borrelia-bacterie veroorzaakt elk jaar ongeveer 27.000 maal de ziekte van Lyme in Nederland. De kans op een TBE-infectie na een tekenbeet is dus veel kleiner dan de kans op de ziekte van Lyme.

Het TBE-virus komt vaker voor in andere Europese landen, waaronder bossen en graslanden in Oostenrijk, Zwitserland, Duitsland het zuiden van de Scandinavische landen, Noordoost Frankrijk en Zuid-Engeland. Ook in delen van Rusland, China, Japan, Kirgizië, Kazachstan, Mongolië en Zuid-Korea komt het TBE-virus voor.

Vaccinatie is mogelijk

De noodzaak tot vaccinatie kan worden besproken met een deskundig reizigersadviseur.

Kampeerders en wandelaars die in natuurgebieden in delen van Rusland en Centraal-Azië verblijvenwaar het virus voorkomt, worden in het actieve tekenseizoen vaccinatie geadviseerd.

Een volledige serie vaccinaties bestaat uit drie injecties.

Bent u korter dan 4 weken in een gebied binnen Europa waar het virus voorkomt? Dan is het voldoende om u goed te beschermen tegen tekenbeten.